Zakres, formy i tryb udzielanej pomocy

Zakres, formy i tryb udzielanej pomocy

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości (art.2.1. ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku).
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art.3.1. ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku).

Kryterium dochodowe

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom w przypadku występowania jednej z powyższych okoliczności, a których miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego, określonego w art.8, ust.1 ustawy o pomocy społecznej:

osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776,00 zł. netto,
osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600,00 zł. netto,
Czyli:
dla rodziny dwuosobowej kryterium dochodowe wynosi 2 x 600,00 zł = 1 200,00 zł,
dla rodziny trzyosobowej kryterium dochodowe wnosi 3 x 600,00 zł = 1 800,00 zł.

Dochód w pomocy społecznej

Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł
i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;

3) kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Do dochodu ustalonego nie wlicza się:

1) jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;

2) zasiłku celowego;

3) pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;

4) wartości świadczenia w naturze;

5) świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;

6) świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej o których mowa w ustawie z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych;

7) dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;

8) świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 20111 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

W stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą:

1) opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych – za dochód przyjmuje się przychód z tej działalności pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, obciążenie podatkiem należnym określonym w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych i składkami na ubezpieczenie zdrowotne określonymi w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, związane z prowadzeniem tej działalności oraz odliczonymi od dochodu składkami na ubezpieczenia społeczne niezaliczonymi do kosztów uzyskania przychodów, określonymi w odrębnych przepisach, z tym że dochód ustala się, dzieląc kwotę dochodu z działalności gospodarczej wykazanego w zeznaniu podatkowym złożonym za poprzedni rok kalendarzowy przez liczbę miesięcy, w których podatnik prowadził działalność, a jeżeli nie prowadził działalności, za dochód przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby;

2) opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – za dochód przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby.

W sytuacji gdy podatnik łączy przychody z działalności gospodarczej z innymi przychodami lub rozlicza się wspólnie z małżonkiem, przez podatek należny rozumie się podatek wyliczony w takiej proporcji, w jakiej pozostaje dochód podatnika z pozarolniczej działalności gospodarczej wynikający z deklaracji podatkowych do sumy wszystkich wykazanych w nich dochodów.

Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierającego informację o wysokości:

1) przychodu;

2) kosztów uzyskania przychodu;

3) różnicy pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania;

4) dochodów z innych źródeł niż pozarolnicza działalność gospodarcza w przypadku gdy podatnik łączy przychody z działalności gospodarczej z innymi przychodami lub rozlicza się wspólnie z małżonkiem;

5) odliczonych od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne;

6) należnego podatku;

7) odliczonych od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne związanych z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego zawierającego informację o formie opodatkowania oraz na podstawie dowodu opłacenia składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

Powody uzasadniające udzielenie pomocy społecznej:

1) sieroctwa;

2) bezdomności;

3) bezrobocia;

4) niepełnosprawności;

5) długotrwałej lub ciężkiej choroby;

6) przemocy w rodzinie;

7) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;

8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;

9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego,

zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

10) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy,

ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy;

11) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;

12) alkoholizmu lub narkomanii;

13) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;

14) klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje:

1) osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

a) na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego

Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub w związku z uzyskaniem w

Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,

b) na podstawie zgody na pobyt tolerowany,

c) mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom

państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o

Wolnym Handlu (EFTA), posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej.

Formy pomocy świadczonej przez ośrodek pomocy społecznej

I. ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE:

zasiłek stały,
zasiłek okresowy,
zasiłek celowy,
specjalny zasiłek celowy.

II. ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE:

praca socjalna,
bilet kredytowany,
składki na ubezpieczenie zdrowotne,
pomoc rzeczowa,
sprawienie pogrzebu,
poradnictwo specjalistyczne,
interwencja kryzysowa,
schronienie,
posiłek,
niezbędne ubranie,
usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania,
pobyt w domu pomocy społecznej.

Świadczenia pieniężne

Zasiłek stały przysługuje:

pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;
pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Osoba niezdolna do pracy z tytułu wieku to osoba, która osiągnęła wiek emerytalny zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Maksymalna kwota zasiłku stałego wynosi 719,00 zł. miesięcznie, minimalna – 30,00 zł. miesięcznie.
Zasiłek wypłacany jest w wysokości różnicy między kryterium dochodowym, a dochodem osoby w przypadku osoby samotnie gospodarującej lub kryterium dochodowym na osobę w rodzinie, a dochodem na osobę w przypadku osoby w rodzinie.

Zasiłek okresowy
Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość otrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego, tj.:

osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,
rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

Zasiłek okresowy ustala się:

w przypadku osoby samotnie gospodarującej – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że miesięczna kwota zasiłku nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie,
w przypadku rodziny do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny, a dochodem tej rodziny.

Zgodnie z art.38, ust.3 ustawy o pomocy społecznej kwota zasiłku okresowego nie może być niższa, niż 50% różnicy pomiędzy:

kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby,
kryterium dochodowym rodziny, a dochodem tej rodziny.

Zasiłek celowy
Wypłacany jest w celu zaspokojenia niezbędnej (konkretnej) potrzeby bytowej.

Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, ogrzewania, w tym opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.
Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.
Zasiłek celowy może być przyznany w formie biletu kredytowanego.

Zasiłek celowy może być również przyznany osobie lub rodzinie, które poniosły straty w wyniku:

zdarzenia losowego,
klęski żywiołowej lub ekologicznej.

W tych przypadkach pomoc może być przyznana niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

Specjalny zasiłek celowy
Jest świadczeniem, które na podstawie art.41 ustawy o pomocy społecznej może być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe. Jednak jego wysokość nie może przekroczyć odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.
Ta forma zasiłku ma charakter uznaniowy, a zatem przyznanie go zależy od okoliczności sprawy oraz środków finansowych Ośrodka.

Pomoc w postaci gorącego posiłku

Pomoc w postaci gorącego posiłku może być przyznana bezpłatnie, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 200 % kryterium dochodowego.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej wynosi 776,00 zł a kryterium dochodowe rodziny wynosi 600,00 zł razy ilość członków rodziny.

Pomoc w formie posiłku może zostać przyznana:
•    dzieciom do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej,
•    uczniom do czasu ukończenia nauki w szkole ponadgimnazjalnej,
•    osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
–    ubóstwa,
–    sieroctwa,
–    bezdomności,
–    bezrobocia,
–    niepełnosprawności,
–    długotrwałej lub ciężkiej choroby,
–    przemocy w rodzinie,
–    potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
–    bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia
–    gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych,
–    braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo – wychowawcze,
–    trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,
–    trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
–    alkoholizmu lub narkomanii,
–    zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
–    klęski żywiołowej lub ekologicznej.
–    zwłaszcza osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym, – w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności.

Świadczenia niepieniężne

Praca socjalna

Zgodnie z art.45, ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Celem tej formy pomocy w wymiarze jednostkowym jest doprowadzenie – przy jednoczesnym wykorzystaniu potencjału osób, których dotyczy – do osiągnięcia stanu, w którym osoby te w miarę własnych możliwości będą mogły funkcjonować w społeczności lokalnej, a co za tym idzie wypełniać role społeczne i posiadać dostęp do określonych dóbr.
Praca socjalna jest świadczona osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód. Może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny, w którym opracowuje się ocenę sytuacji osoby/rodziny oraz formułuje cele, które ma osiągnąć dla przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej. Co ważniejsze, narzędzie to określa także uprawnienia oraz zobowiązania stron (pracownika socjalnego i osoby/rodziny ubiegającej się o pomoc), w ramach wspólnie podejmowanych działań. Tak, więc odmowa zawarcia lub nie dotrzymanie postanowień kontraktu przez osobę/rodzinę może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub też wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

Tą formą wsparcia obejmuje się osoby/rodziny bez względu na posiadany dochód

Składki na ubezpieczenie zdrowotne

Są opłacane zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu zdrowotnym, ustawą o pomocy społecznej oraz o świadczeniach rodzinnych. Świadczenia te przysługują osobom pobierającym zasiłek stały, jeżeli nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.
Ponadto – zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawie mają prawo:

osoby objęte powszechnym – obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym, zwane dalej „ubezpieczonymi”,
inne niż ubezpieczeni osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art.8 ustawy o pomocy społecznej, co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art.12 tej ustawy, na zasadach i w zakresie określonych dla ubezpieczonych,
inne, niż wymienione w pkt 1 i 2, osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie ukończyły 18 roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu.

Pomoc rzeczowa
Taka forma pomocy polega np. na zakupie przez pracownika socjalnego dla podopiecznego różnego typu odzieży, obuwia, żywności czy też niezbędnego sprzętu, itp. … w sytuacji, gdy zachodzi prawdopodobieństwo zmarnotrawienia środków finansowych lub osobie nie mającej możliwości ich zakupić (chorej, leżącej).

Poradnictwo specjalistyczne
Ta forma pomocy (szczególnie poradnictwo prawne, psychologiczne oraz rodzinne) jest świadczona osobom/rodzinom, mającym trudności lub wykazującym potrzebę wsparcia w rozwiązaniu swoich problemów życiowych bez względu na posiadany dochód.
Poradnictwo prawne realizuje się poprzez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, a także ochrony praw lokatorów. Na poradnictwo psychologiczne składają się procesy diagnozowania i profilaktyki. Natomiast poradnictwo rodzinne obejmuje wszelkiego typu problemy funkcjonowania rodziny, w tym problemy wychowawcze występujące zarówno w rodzinach naturalnych, jak i rodzinach zastępczych oraz problemy opieki nad osobą niepełnosprawną.

Interwencja kryzysowa
Jest to zespół interdyscyplinarnych działań, jakie są podejmowane na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Głównym celem jest przywrócenie równowagi psychicznej oraz umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a tym samym zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej.

Tą formą wsparcia obejmuje się osoby/rodziny bez względu na posiadany dochód

Schronienie, posiłek i niezbędne ubranie

Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania, jeżeli jest tego pozbawiona.

Schronienie

1. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego schronienia w noclegowni, schronisku dla osób bezdomnych albo schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi.

2. Schronisko dla osób bezdomnych zapewnia osobom bezdomnym, które podpisały kontrakt socjalny, całodobowe, tymczasowe schronienie oraz usługi ukierunkowane na wzmacnianie aktywności społecznej, wyjście z bezdomności i uzyskanie samodzielności życiowej.

2b. Schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi zapewnia osobom bezdomnym, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, ale nie wymagają usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, zakład opiekuńczo-leczniczy lub zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, tymczasowe schronienie wraz z usługami opiekuńczymi oraz usługami ukierunkowanymi na wzmacnianie aktywności społecznej, w miarę możliwości wyjście z bezdomności i uzyskanie samodzielności życiowej.

3. Noclegownia zapewnia schronienie osobom bezdomnym, świadcząc tymczasową pomoc w postaci miejsca noclegowego, w ramach której umożliwia spędzenie nocy w warunkach gwarantujących ochronę życia i zdrowia.

4. Tymczasowe schronienie może być udzielone również w formie ogrzewalni, która umożliwia interwencyjny, bezpieczny pobyt w ogrzewanych pomieszczeniach wyposażonych co najmniej w miejsca siedzące.

5. W noclegowni, schronisku dla osób bezdomnych, ogrzewalni mogą przebywać osoby zdolne do samoobsługi, których stan zdrowia nie zagraża zdrowiu i życiu innych osób przebywających w placówce.

Niezbędne ubranie, posiłek

1. Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej odpowiedniego rozmiaru bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do pory roku.

2. Pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić.

3. Pomoc, o której mowa w ust. 2, przyznana dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole może być realizowana w formie zakupu posiłków.

4. Osoba lub rodzina może otrzymać pomoc w formie rzeczowej w postaci produktów żywnościowych.

5. Pomoc, o której mowa w ust. 1-4, przyznawana:

1) doraźnie dzieciom i młodzieży,

2) w sytuacji kryzysowej występującej na skalę masową, a także w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej albo zdarzenia losowego

– nie wymaga przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz wydania decyzji administracyjnej, a wydatki poniesione na udzieloną pomoc nie podlegają zwrotowi.

Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia

Usługi opiekuńcze świadczone są osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób. Mogą być świadczone również osobom, które wymagają pomocy innych osób, a rodzina nie może takiej pomocy zapewnić. Świadczone są w miejscu zamieszkania osoby i obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zleconą przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze przysługują nieodpłatnie świadczeniobiorcom, których dochód na osobę lub na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego (776,00 zł – osoba samotnie gospodarująca, 600,00 zł – osoba w rodzinie).

Na podstawie przepisu art. 18 ust 3 ustawy o pomocy społecznej gmina organizuje i świadczy specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Szczegółowe przepisy dotyczące m. in. rodzaju specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi i kwalifikacji osób świadczących takie usługi określone są w rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr.189, poz. 1598 z późn. zm.).
Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi są szczególnym rodzajem usług specjalistycznych. Pomoc udzielana jest tu wyróżnionej grupie osób. Zasady jej przyznawania i odpłatności określa rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze przeznaczone są dla osób:
• z zaburzeniami psychicznymi, czyli osób chorych psychicznie (wykazujących zaburzenia psychotyczne),
• z niepełnosprawnością intelektualną,
• wykazujących inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym.
w wyjątkowych przypadkach dla dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi, pozbawionych dostępu do zajęć rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych jeśli nie mają możliwości uzyskania dostępu do zajęć świadczonych przez inne zobowiązane podmioty.

Mieszkanie chronione

1. Osobie pełnoletniej, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymaga usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, w szczególności osobie z zaburzeniami psychicznymi, osobie opuszczającej pieczę zastępczą w rozumieniu przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład dla nieletnich, a także cudzoziemcowi, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, może być przyznane wsparcie w mieszkaniu chronionym.

2. Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą pod opieką specjalistów osoby tam przebywające do prowadzenia samodzielnego życia lub wspomagającą te osoby w codziennym funkcjonowaniu.

3. Mieszkanie chronione może być prowadzone przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej lub organizację pożytku publicznego i w zależności od celu udzielania wsparcia prowadzone jest jako mieszkanie chronione treningowe lub mieszkanie chronione wspierane.

4. W mieszkaniu chronionym treningowym zapewnia się usługi bytowe oraz naukę, rozwijanie lub utrwalanie samodzielności, sprawności w zakresie samoobsługi, pełnienia ról społecznych w integracji ze społecznością lokalną, w celu umożliwienia prowadzenia samodzielnego życia.

5. Mieszkanie chronione wspierane przeznaczone jest dla:

1) osoby niepełnosprawnej, w szczególności osoby niepełnosprawnej fizycznie lub osoby z zaburzeniami psychicznymi;

2) osoby w podeszłym wieku lub przewlekle chorej.

6. W mieszkaniu chronionym wspieranym zapewnia się usługi bytowe oraz pomoc w wykonywaniu czynności niezbędnych w życiu codziennym i realizacji kontaktów społecznych, w celu utrzymania lub rozwijania samodzielności osoby na poziomie jej psychofizycznych możliwości.

Pobyt w Domu Pomocy Społecznej

Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających.

W zależności od tego, dla kogo Domy Pomocy Społecznej są przeznaczone, dzielą się na:

1) osób w podeszłym wieku;

2) osób przewlekle somatycznie chorych;

3) osób przewlekle psychicznie chorych;

4) dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;

5) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;

6) osób niepełnosprawnych fizycznie;

7) osób uzależnionych od alkoholu.

Wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd

W świetle Ustawy o pomocy społecznej jednym ze świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej jest wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd. Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę należy wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki.

Z kolei według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego sąd wydając postanowienie jest obowiązany wskazać, czy należne wynagrodzenie za sprawowanie opieki ma być pobierane przez opiekuna z dochodów lub majątku podopiecznego, czy też wynagrodzenie ma być wypłacane ze środków publicznych.

Jeżeli wynagrodzenie ma być wypłacane przez Ośrodek Pomocy Społecznej, to nie może przekroczyć kwoty 1/10 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za okres poprzedzający dzień jego przyznania. Wypłata świadczenia następuje od miesiąca, w którym został złożony wniosek wraz z wymaganą dokumentacją, tj.: odpisem prawomocnego orzeczenia sądu.

Sprawienie pogrzebu

W ramach pomocy społecznej gmina ma obowiązek sprawienia pogrzebu zgodnie z wyznaniem zmarłego lub jego wolą.
Zorganizowanie pogrzebu, także osobie bezdomnej, ciąży na gminie tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy tego obowiązku nie może wypełnić rodzina.
Należy przy tym pamiętać, że trudności finansowe rodziny nie przenoszą jej powinności wobec zmarłego na gminę.
Rodzina znajdująca się w trudnej sytuacji ekonomicznej może wystąpić z wnioskiem o przyznanie zasiłku celowego, który może być przeznaczony m. in. na pokrycie kosztów pogrzebu. Sprawienie pogrzebu jest świadczeniem z pomocy społecznej i ma do niego prawo zarówno osoba samotna, jak i posiadająca rodzinę.

Zorganizowanie pogrzebu na koszt gminy przysługuje:

zmarłym mieszkańcom gminy, jeżeli są to osoby, których tożsamości nie można ustalić,
jeżeli osoby prawnie zobowiązane do sprawienia pochówku uchylają się od tego lub znajdują się w trudnej sytuacji życiowej i nie mają możliwości ubiegania się o świadczenie na ten cel z innego tytułu (w tym drugim przypadku osoby takie mogą ubiegać się o zorganizowanie pogrzebu na koszt gminy składając wniosek o udzielenie tej formy pomocy).

Wymagane dokumenty

Dowód osobisty,
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności,
Zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy z informacją o statusie osoby bezrobotnej oraz o wysokości i rodzaju pobieranego świadczenia (wszystkie osoby wspólnie gospodarujące),
Zaświadczenie o wysokości osiągniętych dochodów (wszystkie osoby wspólnie gospodarujące),
Decyzja organu rentowego przyznająca rentę lub emeryturę z ubezpieczenia społecznego,
Zaświadczenie o wysokości osiągniętych dochodów (wszystkie osoby wspólnie gospodarujące),
Dowód otrzymania renty lub emerytury,
Zaświadczenie Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzające do opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników,
Oświadczenie o wysokości dochodu osiągniętego z prowadzonej działalności gospodarczej,
Zaświadczenie lekarskie,
Inne dokumenty, w zależności od indywidualnej sytuacji osoby/rodziny.

Tryb udzielania pomocy

Etap I – Zgłoszenie wniosku o pomoc

Osoba ubiegająca się o pomoc jest zobowiązana do osobistego, pisemnego lub telefonicznego zgłoszenia się o pomoc do pracownika socjalnego (zgłoszenie może nastąpić z urzędu, może go dokonać przedstawiciel ustawowy lub inna osoba za zgodą ubiegającego się o pomoc). Ośrodek Pomocy Społecznej przyjmuje także wszelkie zgłoszenia od osób, instytucji i organizacji społecznych, dotyczące konieczności udzielania pomocy każdej osobie lub rodzinie na terenie gminy Lubień, znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej i niezdolnej do samodzielnego zaspokajania potrzeb lub rozwiązywania trudnych sytuacji życiowych.

ETAP II – Sporządzenie wywiadu środowiskowego i planu pomocy

Po dokonaniu przez pracownika socjalnego wstępnej oceny wniosku (w szczególności pod względem formalnym w celu ustalenia czy wniosek czyni zadość wymaganiom ustalonym w przepisach prawa).
Rozeznanie przez pracownika socjalnego sytuacji materialnej, osobistej i rodzinnej osoby ubiegającej się o pomoc społeczną następuje na podstawie wywiadu środowiskowego, przeprowadzonego w miejscu zamieszkania klienta. Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu jest równoznaczny z rezygnacją z pomocy społecznej.
Jeżeli wniosek dotknięty jest brakami, które uniemożliwiają jego rozpoznanie, pracownik socjalny wzywa osobę ubiegającą się o świadczenie do usunięcia braków. Ustalenia pomiędzy pracownikiem socjalnym, a osobą ubiegającą się o pomoc mogą zostać zawarte w kontrakcie socjalnym. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współudziału w rozwiązaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Kontrakt socjalny to pisemna umowa, zawarta z osobą, która ubiega się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy (klienta i pracownika socjalnego). Zawarcie kontraktu socjalnego ma na celu określenie zasad współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania zasobów tej osoby oraz środowiska lokalnego. Odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub niedotrzymania jego postanowień może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymanie świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

ETAP III – Sporządzenie decyzji i wydanie jej osobie ubiegającej się o pomoc społeczną.

Świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są w formie decyzji. Wszystkie decyzje o przyznaniu pomocy oraz odmowie przyznania pomocy, wydawane są w formie pisemnej. Wyjątek stanowią świadczenia w postaci pracy socjalnej, ponieważ pomoc ta udzielana jest bez konieczności wydawania decyzji. Stronom przysługuje prawo odwołania od decyzji, w ciągu 14 dni od daty jej otrzymania. Odwołania należy kierować na piśmie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, za pośrednictwem Ośrodka Pomocy Społecznej.